ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑΣ

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΕΛΑΡΓΩΝ

Ο λευκοπελαργός, ο οποίος αποτελεί μια από τις χαρακτηριστικότερες φιγούρες της ελληνικής ορνιθοπανίδας, είναι αποδημητικό πτηνό και ανήκει στην οικογένεια των Πελαργιδών. Οι πρώτοι πελαργοί φτάνουν την άνοιξη για να φωλιάσουν και φεύγουν το φθινόπωρο. Κατασκευάζουν την φωλιά τους στα υψηλότερα διαθέσιμα σημεία, όπως είναι οι κολώνες της Δ.Ε.Η., τα καμπαναριά, οι καμινάδες κ.α. Κατά την απογραφή του λευκοπελαργού (Ciconia ciconia) στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού καλύπτεται η παρακολούθηση σε πάνω από 40 χωριά και μερικές πόλεις. Η καταγραφή λαμβάνει χώρα τον Ιούλιο κάθε έτους. Πραγματοποιείται παρατήρηση και καταμέτρηση του συνόλου των φωλιών (ενεργών και μη), το πλήθος των νεοσσών, το είδος της φωλιάς (τεχνητή ή φυσική), και το σημείο (υποδομή) στο οποίο είναι κατασκευασμένη.

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΑΡΓΥΡΟΠΕΛΕΚΑΝΩΝ

Οι Αργυροπελεκάνοι (Pelecanus crispus) είναι είδος επιδημητικό το οποίο τρέφεται με ψάρια. Απαντάται σε κάθε μορφής υγροτοπικά ενδιαιτήματα, τόσο εσωτερικά (λίμνες, έλη κλπ.), όσο και παράκτια  (λιμνοθάλασσες, δέλτα ποταμών, παραλιακές περιοχές κλπ.). Ο πληθυσμός των αναπαραγωγικών τους ζευγαριών στον Ελλαδικό χώρο εκτιμάται σε 2.183 ζευγάρια και στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού υπάρχουν περίπου 250 άτομα.

Ακολουθούμε δυο προγράμματα παρακολούθησης με ιδία μέσα:

Το πρώτο πρόγραμμα παρακολούθησης αναφέρεται σε ημερήσια, αλλά ταυτόχρονα ιδιαιτέρως σημαντική, καταμέτρηση για τον δυτικό μετα-πληθυσμό των αργυροπελεκάνων στη Δυτική Ελλάδα και την Ήπειρο. Η μέθοδος καταγραφής που εφαρμόζεται βασίζεται στο πρωτόκολλο καταγραφής της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών. Πραγματοποιούνται μετρήσεις από εποπτικά σημεία/διαδρομές, με όχημα και με την χρήση οπτικών μέσων (τηλεσκόπια, κυάλια), από ομάδες που ξεκινούν την μέτρηση ταυτόχρονα από συγκεκριμένα και κατάλληλα σημεία που υποδεικνύει ο Φορέας Διαχείρισης Αμβρακικού κόλπου-Λευκάδας. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται ταυτόχρονη και συντονισμένη κάλυψη ολόκληρου του Εθνικού Πάρκου.

Στο δεύτερο πρόγραμμα παρακολούθησης ακολουθείται η μέθοδος καταγραφής κατά την αναπαραγωγική περίοδο. Οι νησίδες στις οποίες φωλιάζουν οι Αργυροπελεκάνοι στον Αμβρακικό είναι απομονωμένες φυσικές νησίδες που καλύπτονται με «αρμύρες», Arthrocnemum spp, Halimiones portulacoides. Οι νησίδες αυτές βρίσκονται στη Λιμνοθάλασσα Τσουκαλιό (νησίδα Βάλλα) και στη Λιμνοθάλασσα Λογαρού (σύμπλεγμα νησίδων Καμάκια).

Η μέθοδος που εφαρμόζεται είναι αυτή της παρακολούθησης από τη χέρσο και τριών εξορμήσεων σε κάθε νησίδα. Αναλυτικότερα: κατά την πρώτη επίσκεψη γίνεται εν πλω παρακολούθηση και σκιαγράφηση/χαρτογράφηση των φωλιών των νησίδων από απόσταση καθώς και περιγραφή των δραστηριοτήτων των παρόντων πουλιών στη νησίδα. Η εξόρμηση αυτή γίνεται περίπου στις αρχές Απρίλη, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και την εξέλιξη της φωλεοποίησης. Η δεύτερη επίσκεψη γίνεται στο πρώτο 15ήμερο του Μαΐου και σκοπό έχει την ακριβή μέτρηση των φωλιών, των αυγών τους και των νεκρών πουλιών. Απαιτείται επίσκεψη στη νησίδα, η οποία πρέπει να πραγματοποιείται με προσοχή για αποφυγή ζημιών λόγω όχλησης. Η καταγραφή αυτή μας δίνει πολύ καλά αποτελέσματα για τον αριθμό ενήλικων ζευγαριών στον υγρότοπο και τις προσπάθειες ωοτοκίας που κάνουν τα ζευγάρια. Η μέτρηση αυτή προσδίδει ακρίβεια στις παρατηρήσεις μας, αφού πλέον χαρτογραφούμε αναλυτικά τις ομάδες και υποομάδες των φωλιών και τις προσπάθειες ωοτοκίας των πουλιών. Η τρίτη και τελευταία εξόρμηση γίνεται στα μέσα Ιουνίου περίπου, όταν τα πουλιά είναι ανεξάρτητα και η φωλεοποίηση έχει ως επί τω πλείστον τελειώσει. Η εξόρμηση αυτή έχει ως στόχο να καταγραφούν ποια από τα νεαρά πουλιά μεγάλωσαν και ανεξαρτητοποιήθηκαν επιτυχώς από την κάθε αποικία, δηλαδή δείχνει την αναπαραγωγική επιτυχία.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΕΡΩΔΙΩΝ

Η απογραφή των αποικιών των ερωδιών στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού πραγματοποίται τέλη Απριλίου και αρχές Μαΐου. Για κάθε αποικία εφαρμόζεται διαφορετική μέθοδος εκτίμησης του αριθμού των ζευγαριών ή του αριθμού των φωλιών.

Για την αποικία στον καλαμιώνα της Ροδιάς η μέθοδος που εφαρμόζεται είναι αυτή της «άφιξης-αναχώρησης». Συγκεκριμένα, αφού εντοπίζεται η ακριβής θέση των δύο υπο-αποικιών, πριν το χάραμα, παίρνουμε θέση σε ένα εποπτικό σημείο (ένα υπερυψωμένο παρατηρητήριο) από όπου είναι δυνατό να εντοπίζονται τα πουλιά που φεύγουν από την αποικία για τις περιοχές διατροφής. Η καταγραφή διαρκεί μέχρι τη στιγμή που τα πρώτα πουλιά που φεύγουν από την αποικία αρχίζουν να επιστρέφουν για να ταίσουν τους νεοσσούς τους. Επιπρόσθετα, στο Ανάχωμα Πέτρας και Στεφάνης γίνεται καταμέτρηση των κρυπτοτσικνιάδων για επαλήθευση των αποτελεσμάτων της αρχικής μέτρησης. Τέλος, οι αποικίες στις βραχονησίδες του Αμβρακικού κόλπου μετρούνται με τη χρήση πλωτού μέσου με το οποίο προσεγγίζονται οι νησίδες.

 

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΟΡΜΟΡΑΝΩΝ

Η παρακολούθηση της διαχείμανσης των κορμοράνων πραγματοποιείται σε ετήσια βάση, στα μέσα του Γενάρη. Η μέτρηση γίνεται κατά τις ώρες του σούρουπου, από τις 14:30 έως την ώρα του πλήρους σκοταδιού. Απαιτεί 3 έως 5 άτομα, τα οποία μετρούν αφίξεις στις γνωστές κούρνιες των Κορμοράνων στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού με τη χρήση τηλεσκόπιου και κιαλιών. Η ανωτέρω μέτρηση κρίνεται απαραίτητη για τη διαχείριση στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού, καθώς τα στοιχεία δύναται να χρησιμοποιηθούν σε διαχειριστικό σχέδιο για το είδος, καθώς βλέπουμε ότι ο αριθμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο αυξάνεται σημαντικά. Στα πλαίσια αφενός της διαχείρισης-διατήρησης και αφετέρου της επικοινωνίας και εξωστρέφειάς μας προς τους χρήστες του Εθνικού Πάρκου είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τον αριθμό των κορμοράνων που φιλοξενούνται κάθε χρόνο στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού.